Adres: Dorpsweg 10b, 4223 NA Hoornaar, rijksmonument: NED. HERV. KERK.

De kerk in Hoornaar valt op door zijn hoge ligging. De kerk is namelijk op een ‘donk’ gebouwd. Dat deed men vroeger omdat er veel overstromingen waren. De kerk bood vaak tijdelijk onderdak aan getroffen inwoners.

Oude kronieken
Volgens oude kronieken was er in Hoornaar in 642 al een kerk. De bewijzen ontbreken. Bij een verbouwing zijn wel resten van twee oudere kerken aangetroffen. Een bakstenen kerk en een oudere van tufsteen. De huidige kerk dateert uit 1555, zij het in gewijzigde vorm. Ook de toren is uit dat jaar. De bouwmeester was Cornelis Frederikxz van der Goude. Deze bouwmeester was ook belast met de herbouw van de afgebrande Sint Janskerk te Gouda.
Het zandstenen portaal bij de toreningang is vijftig jaar jonger dan de toren. De kerk die van oorsprong uiteraard een Katholieke kerk was, is opgedragen van de Heilige Dyonisius. De kerk was toen veel groter dan de huidige met een volledige kruiskerk en meer lengte. Bij de grote restauratie van de kerk in 1842 zijn de twee zijbeuken en het koor verwijderd. De kerk is dus drastisch verkleind.

Noormannen en Friezen
Sommige geschriften zeggen dat de Noormannen de kerk ooit verwoesten. Anderen beweren dat het de Friezen waren, dit zou rond 1000 zijn gebeurd. Het is wel bekend dat in 1523 om elf uur ’s avonds de toren met veel geraas op de kerk viel en het dak, het altaar en de verdere inventaris zwaar beschadigde. De watersnood van 1741 richtte indirect veel schade aan. Lange tijd verbleven toen mensen en vee in de kerk. De armmeester haalde per boot voedsel uit Gorcum en Ameide. De toestand was erbarmelijk. Zo wordt beschreven dat er in de kerk vuren werden gestookt die zo walmden dat de muurschildering van Mozes bijna niet meer te zien was.

Dodelijk getroffen
Door slecht onderhoud was de toren in de negentiende eeuw zo slecht dat er stenen naar beneden vielen. Dit is een twaalfjarig meisje, Neeltje Bot, noodlottig geworden. Een loszittende steen viel en trof haar dodelijk. Toen moest er wat gebeuren, maar de (burgerlijke) gemeente was armlastig en kon de begrote som voor restauratie niet opbrengen. Men besloot de toren zover in te korten dat hij weer sterk was. Sindsdien is de toren enkele ellen lager.
De laatste restauratie is van 1965. Toen is het schot achter in de kerk verwijderd, waarachter toen de consistoriekamer was. De preekstoel die tegen dit schot aanstond is verplaatst naar de noordkant.

Als bijlage vindt u ook nog informatie zoals deze is uitgegeven tijden kerkepad 1983 en Torenspitsen-Gemeenteflitsen (De waarheidsvriend van 16-4-1998)

Enkele foto’s van de kerk in 1751

Foto houtsnijwerk kansel (hoop en liefde)